Jose Antonio Agirre
Lehen lehendakariaren historia
Liburuen eta futbolaren artean
1920. urtean Jose Antonio Agirrek Zuzenbide ikasketak hasi zituen. Unibertsitate garaietan ikasketak eta futbola uztartu zituen eta Athletic Club-eko lehen taldean jokatzera iritsi zen, debuta 1923. urtean egin zuen.
Lehen urratsak abokatutzan
21 urterekin Zuzenbide ikasketak amaitu eta Esteban Bilbao abokatu tradizionalistaren bulegoan praktika lanak egin zituen. Urte batzuk beranduago, Antonio Barreteagarekin elkarturik, bere bulegoa irekitzeko esperientzia hartu zuen.
Politikan emaniko lehen urratsak
Jose Antonio Agirre buru zuen zerrendak Getxoko alkatetzarako 1931ko hauteskundeak irabazi eta alkate aukeratu zuten. Hartu zuen lehen erabakia, "Espainiar Errepublikari federazio formulaz atxikitako Euskal Errepublika" aldarrikatzea izan zen beste hainbat Bizkaiko udalerrirekin batera.
Diputatu lanetan lehen esperientzia
Handik gutxira, Lizarrako Estatutua defendatzen zuen Bizkaiko eta Nafarroako hautagaitzaren eskutik, Gorte Nagusietako diputatu aukeratu zuten.
Gorteetarako Bizkaiko diputatu
1933an, ezkondu eta gutxira, Gorte Nagusietarako hauteskudeak deitu ziren. Horietan, EAJ/PNV alderdiak jokoan zeuden akten erdia eskuratu eta Euskadiko lehen indar politikoan bihurtu zen. Jose Antonio Agirre Gorteetarako Bizkaiko diputatu aukeratu zuten.
Greba iraultzailea
Urtebete ondoren, eta antolatutako greba orokor iraultzailaren ondorioz Espainiako gobernuak hartutako errepresio neurriak medio, Jose Antonio Agirre kartzelaratua izan zen beste hainbat burukide abertzalerekin batera.
Lehen lehendakaria
Begoñako Basilikan EAJ/PNVko ordezkari nagusien aurrean irizpide politiko eta erlijiosoekin leial izatea zin egin ondoren, 1936ko urriaren 7an, Jose Antonio Agirre lehendakari aukeratu zuten Gernikan.
“Jaungoikuaren aurrean apalik
Euzko-lur ganian zutunik
Asabearen gomutaz
Gernika’ko zuaiazpian
Nere aginduba ondo betetzia
Zin dagit"
Urtebete ondoren, erbesteratzea hasi zen
Lehendakari aukeratu eta ia urtebetera, euskal herriaren askatasunerako eskubidea aldarrikatu zuen Turtziosen, matxinatuen erasoak bultzatuta erbesterako bidea hartu behar izan aurretik.